Kazimiera Marczyńska była jedną z tych postaci, które swoją działalnością trwale wpisały się w historię Łodzi i regionu, przyczyniając się do rozwoju szkolnictwa oraz walki o prawa kobiet. Urodzona w grudniu 1895 roku w Lipkowie, większość życia poświęciła nauczaniu i aktywności społecznej, stając się wzorem zaangażowania dla kolejnych pokoleń.
Droga do edukacji i pierwsze inicjatywy
Wychowana w lipkowskim dworku, od młodych lat przejawiała zainteresowanie nauczaniem oraz działalnością społeczną. Pracę pedagogiczną rozpoczęła na wsi, zdobywając doświadczenie jako nauczycielka w Strzałkowie. Równolegle angażowała się w działalność społeczną, dołączając do Związku Nauczycielstwa Polskiego w 1915 roku oraz Polskiej Organizacji Wojskowej. Wiedzę pogłębiała na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie studiowała pedagogikę i kształciła się w kierunku nauczania historii w szkołach średnich. Szybko zyskała renomę w środowisku oświatowym, wyróżniając się licznymi inicjatywami.
Wkład w rozwój łódzkiego szkolnictwa
Momentem przełomowym w karierze Marczyńskiej było osiedlenie się w Łodzi, gdzie skoncentrowała się na rozwoju zawodowych szkół dla dziewcząt. W 1929 roku objęła stanowisko dyrektorki Szkoły Gospodarczo-Społecznej pod auspicjami Stowarzyszenia „Służba Społeczna”. Jej działania przyczyniły się między innymi do powstania Państwowej Szkoły Przemysłowo-Handlowej Żeńskiej przy ulicy Wodnej 40. Aktywność w Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet zaowocowała wyborem Marczyńskiej do Sejmu z ramienia BBWR na lata 1930–1935. W tym samym okresie zasiadała także w łódzkiej Radzie Miasta, reprezentując sprawy edukacji i równouprawnienia kobiet.
Trudne czasy wojny i powrót do pracy społecznej
W okresie okupacji niemieckiej Marczyńska nie zaprzestała działalności – brała udział w ruchu oporu, współpracując z Związkiem Walki Zbrojnej, a później z Armią Krajową. Niemieckie władze okupacyjne aresztowały ją, wydając wyrok śmierci, który ostatecznie został zamieniony na deportację do Generalnego Gubernatorstwa. Pomimo zagrożenia, udało jej się zabezpieczyć sztandary dwóch łódzkich gimnazjów, które przechowała w majątku swojego męża w Prusinowie. Po zakończeniu wojny wróciła do pracy przy odbudowie i organizowaniu szkolnictwa zawodowego dla dziewcząt, kierując reaktywowaną szkołą przemysłowo-handlową do 1956 roku.
Pamiątka i znaczenie dla współczesnych
Kazimiera Marczyńska zmarła 12 listopada 1959 roku w Łodzi i spoczęła na tamtejszym Starym Cmentarzu razem z mężem Janem, który również był zaangażowany w działalność edukacyjną. Ich imię nosi dziś jedna z ulic w Łagiewnikach, przypominając mieszkańcom o włożonym przez nich wysiłku w rozwój łódzkiego szkolnictwa i życia społecznego.
Źródło: Urząd Miasta Łodzi
